Gastroenteroloji

GASTROENTEROLOJİDE YAPILAN ENDOSKOPİK İŞLEMLER:

Fiberoptik fleksibl endoskopi 1960 lı yıllarda  tanı amacıyla gastroenterolojide kullanılmaya başlanmıştır.1974 yılında ilk olarak safra yolları ve pakreas kanalının endoskopik yolla kanulasyonu ve kontrast ilaç verilerek görüntülenmesiyle (ERCP) endoskopide  büyük atılım yapılmış. 1980 yılından itibaren endoskop ucuna yerleştirilen mikroçiplerle videoendoskopi  kullanım alanına girmiştir. 1976 dan itibaren tedaviye yönelik işlemler(kanamalara skleroterapi,polipektomi,endoskopik sfinkterotomi gibi) uygulanmaya başlanmış. 80 li yıllardan  itibaren terapötik endoskopi (endoterapi) büyük gelişme kaydetmiştir. Halen üst GİS endoskopları ile Özofagoskopi- Gastroskopi-Duodenoskopi   ile hemen hemen  % 100 e yakın tanı konulmaktadır. Ayrıca özofagus darlıklarında dilatasyon, özofagus varislerinde skleroterapi ve lastik bantla  bağlama, kanamaların çeşitli yöntemlerle durdurulması, erken özofagus ve mide kanserlerinde mukozektomi tarzında kanserli kısmın endoskopla ameliyatsız çıkarılması, polipektomi,ilerlemiş operasyon endikasyonunu kaybetmiş, darlık yapmış kanserlerde, darlık bölgesine stent yerleştirilerek sindirim kanalında pasajın devamı ve beslenmenin idamesi gibi yaşam kalitesini düzeltici  işlemler  yapılabilmektedir.

Duodenoskop denilen yandan görüşlü endoskoplarla  oniki parmak barsağında safra ve pankreas salgılarının aktığı kanalın ağzı doğrudan görülerek bu kanala 2 mm çapında ince kateterlerle girilebilmekte, safra ve pankreas kanallarının filmi çekilebilmekte, böylece safra yolları ve pankreas hastalıklarının tanısında çok değerli bilgiler edinilmektedir. Ayrıca safra yollarındaki taşların sfinkterotomi yapıp kanal ağzını genişlettikten sonra balon veya basket denilen özel kateterlerle ameliyatsız çıkarılması,safra yolunu tıkayan ameliyatla çıkarılamayacak tümörlere bağlı  tıkanma sarılıklarının düzeltilmesi için  tıkanan kanala plastik veya metal stent yerleştirilmesi,ameliyatla oluşan safra sızıntıları ve safra yolu darlıklarında da  stentlerle normal yolundan safranın barsağa  akımı  sağlanmaktadır.  

Kolonoskop denilen ve makattan girilerek tüm kalın barsağı ve ince barsağın son kısmını inceleyebilen aletlerle kalın barsak hastalıklarının tanısında çok büyük ilerleme kaydedilmiştir. Ayrıca kolonoskopla poliplerin çıkarılması,barsak kanamalarına sklerozan medde enjeksiyonu ile kanamanın durdurulması, erken kanserlerde mukozektomi ile ameliyatsız kanserli kısmın çıkarılması, beniğn ve maliğn darlıklarda pasajın sağlanması için stent yerleştirilmesi gibi endoterapi işlemleri yapılabilmektedir.  

Son birkaç yılda ince barsağın endoskopik incelenmesi için kapsül endoskopi ve çift balonlu enteroksop geliştirilmiştir. Kapsül endoskopi ile normal endoskopların ulaşamadını ince barsak kısımlarından oluşan kanamaların nedenini bulmak için kanama sırasında veya hemen sonrasında yutturulan kapsül endoskopun gönderdiği elektronik sinyaller özel cihazda proses edilerek görüntüler sağlanmakta kanamanın nereden olduğu video kayıtlarında izlenebilmektedir. Kapsül endoskopinin dezavantajı pahalı olması,tedaviye yönelik endoskopik işlem yapılamaması,biyopsi alınamaması, darlık veya divertiküllerin kapsülün ilerlemesini engellemesidir.

Çift balonlu enteroskopi diğer endoskopların ulaşamadığı ince barsak kısımlarını görmek için son 2-3 yılda geliştirilmiş diğer endoskoplarla yapılabilen tüm tedavi işlemlerinin de yapılabildiği  bir endoskopi yöntemidir. Böylece ağızdan makata kadar sindirim kanalında görülmedik yer kalmamakta,bu kısımlardaki çeşitli hastalıklarda tanı ve tedaviye yönelik pek çok işlem ameliyatsız yapılabilmektedir.